Aşağıdaki makalemizde zorunlu trafik sigortası genel şartları belirtilmiştir. 2019 güncel verilere dayanan bu yazımızda; Sigortanın kapsamı, kaza sonrası hasarlar / tazminat talepleri ve çeşitli kararlar ana başlıklarını inceleyeceğiz. Danıştay kararı ile değer kaybı hesaplama formulü ile birlikte b2 ve ek 1 konuları ele alınmıştır.

Zorunlu Trafik Sigortası Genel Şartları Nelerdir?

A- Zorunlu Trafik Sigorta Kapsamı

A.1= Sigortanın Kapsamı

Sigorta firması sigorta sözleşmesi kapsamında, motorlu aracın herhangi bir şekilde; Bir insanın ölmesine, yaralanmasına veya sakat kalmasına ya da bir maddenin hasara uğratılmasına neden olduğundan ötürü, 2918 Sayılı Trafik Kanunu kapsamında, hukuki hakların maddi olarak karşılama sorumluluğuna sahiptir.

Seyir halindeki araca bağı olarak hareket eden yarı, hafif römork ya da çekilen başka bir aracın, karşı tarafa vereceği hasarlar çeken aracın sigortası tarafından karşılanacaktır. Bunun dışında, insan ve canlı taşıyan römork veya treyler tarzı ek araçlar için sigorta sözleşmesine ek olarak bildirilen kapsamda teminata tabi olarak işlem görmekte ve varsa tazminat hakkına sahip olmaktadırlar.

Olası bir trafik kazası sırasında ortaya çıkacak olan hasarın en aza indirilmesi ya da ortaya çıkmasını engellemesi amacı ile sigorta sahibinin karşılayacağı mecburi ödemeler sigorta firması tarafından karşılanır.

A.2= Sigortanın Geçerli Olduğu Sınırlar

Zorunlu trafik sigortası genel şartları; Türkiye Cumhuriyeti Sınırları içerisinde geçerlidir.

A.3= Trafik Sigortası Genel Şartları Kapsamı Dışında Bırakılan Durumlar

Aşağıda bahsi geçen durumlar sigorta kapsamı dışında tutulacaktır.

Seyir halinde ya da çalışır durumda olmadan herhangi bir hasara sebebiyet verilen durumlar.
Araç sahibinin sigorta firmasından herhangi bir şartla talep edebileceği tazminatlar.
Araç sahibinin; eş, çocuk, akraba ve beraber yaşadıkları kardeş ve yakınlarına verilecek herhangi bir hasardan dolayı istenecek talepler,
Herhangi bir kaza durumunda, kazadan dolayı zarara uğrayanların kişisel eşya, çanta vb. haricinde araç içerisinde ya da araca bağlı römork, treyler gibi yerlerde taşınacak materyallerin hasara uğraması sonucu bunların mal sahiplerinin araç sahibinden talep edecekleri maddi karşılıklar.
Manevi olarak talep edilecek tazminatlar.
Araç sahibinin Karayolları Trafik Kanunu gereğince, sorumluluk sahibi kişi veya kişilerden bekleyeceği ve onlara yönelik olacak talepler
Araç sahibinin aracına, bu araca bağlı olarak çekilen römork ve yarı römorklar ya da herhangi bir şekilde çekeceği farklı bir araca yönelik oluşacak hasarlar nedeniyle maddi talepte bulunulması.
Tüm motorlu taşıtlarla alakalı olmak üzere sektörel hizmetler gerçekleştiren kişi veya işyerlerine, emanet, tamirat, servis, ticaret veya araç iç ya da dış aksamında tadilat tamirat yapılması için ya da bunlara benzer herhangi bir amaçla terkedilen aracın yol açacağı hasarlarla ilgili tüm talepler.
Aracın, gerekli makam ve mercilerce onay verilmiş motor sporlarında bulunması ya da bu spor dalına katılanlara refakat etmesinden dolayı ortaya çıkabilecek hasarlara karşı yapılacak talepler.
Oto hırsızlığına maruz kalmış araçların yol açacağı trafik kazaları ve bu kazalar sonucu araç sahibinin mesuliyetinin olmadığı hasarlar ile, mevcut aracın hırsızlık yolu ile alındığını bilerek araçta bulunan kişilerin herhangi bir kazaya maruz kalmaları sonucunda isteyebilecekleri taleplerle aracı çalan veya gasp edenlerin talepleri.
Motorsiklet ve türevlerinin sebep olacağı kazalardan doğan hasarlara karşın talepler.
3713 maddeli Terörle Mücadele Kanunu kapsamında geçen, Tüm terör eylemleri ve eylemlerde araçla yapılan girişimlerde, bu girişimlerin ortaya çıkaracağı ve karayolları trafik kanunu kapsamında araç sahibinin mesul olmadığı hasarlarla söz konusu aracın, terör fiillerinde aracı olarak kullanıldığını bilen 3. Şahısların yapacakları talepler
Dolaylı hasarlardan ötürü talep edilecek tazminatlar trafik sigortası genel şartları dışında tutulmuştur.

A.4= Sigorta Başlama ve Bitiş

Sigorta sözleşmesinde belirlenen başlangıç ve bitiş zamanlarının denk geldiği günlerde; poliçede aksi belirtilmedikçe TSİ öğlen 12:00’da başlangıç ve yine öğlen 12:00’da bitiş olarak belirtilir.

B- Kaza Sonrası Hasarlar ve Tazminat Talepleri

B.1= Hasarın Oluşması Durumunda Sigorta Sahibine Düşen Sorumluluklar

Poliçe kapsamına göre, kendi sorumluluğunda ortaya çıkacak ve sigorta kapsamına girmesi muhtemel her durumu, sigorta firmasına bildirmek.
Sigorta sahibi olduğunu unutarak, hasarın önlenmesi, geciktirilmesi ve hasara yol açacak durumların oluşmasına mani olmaya yönelik her türlü önlemi almak gereklidir. Ayrıca sigorta firmasının vereceği direktifleri trafik sigortası genel şartları kapsamında yerine getirmek gerekmektedir.
Sigorta firmasının sigorta sahibinden, ortaya çıkan sigorta kapsamındaki durumun hangi şartlar altında gerçekleştiğini öğrenmelidir. Sonrasında hangi durumların meydana geldiği durumları tespit etmesi amacı ile bilgilendirilmelidir. Gerekli bilgi ve belgeleri vermekle yükümlüdür.
Söz konusu aracın yol açtığı herhangi bir hasar veya zarar sonucunda; adli makamlara soruşturma yolu ile başvurulmuşsa hakkında tazminat veya cezai işlem uygulanmasına dair herhangi bir adli konuşturma söz konusu ise; Sigorta sahibi, gerekli bilgi, belge ve evrakları sigorta firmasına bildirmek zorundadır.
Birden fazla sigorta sözleşmesi mevcutsa bunu sigorta firmasına bildirmek durumundadır.

B.2= Talep Konusu Tazminat ve Diğer Giderlerin Karşılanması

Sigorta sahibi herhangi bir şekilde sigorta kapsamına girecek hasarlardan dolayı, hasar verdiği taraflarla kişisel olarak anlaşma yoluna gidebilir. Fakat, sigorta firmasının bilgisi ve izni olmadan, sigorta sahibi, tazminat bedelini kabul etmekle yükümlü değildir. Aynı zamanda hasar verdiği tarafa da sigorta firmasının izni ve bilgisi dışında tazminat veremez.

Sigorta Sahibi;

İstenilen gider meblağını veya tazminat talebini, talep eden tarafa ait kaza tespit tutanağı, eksper raporu ve diğer önemli evrakları sigorta firmasına elden götürerek ibraz ettiği andan itibaren; Karşı tarafta oluşacak hasar dışında, 3. taraf kişi veya kişilerde oluşan sağlık sorunlarının giderilmesine yönelik ambulans, hastane, muayene ve tüm tedavi masraflarıyla birlikte tüm bu tedavilere ilişki ek olarak doğacak maddi talepleri, gerekli belgelerle beraber ibraz edilmesinden itibaren 8 iş günü zarfında sigorta kapsamı dahilinde karşılamak durumundadır.

B.3= Trafik Sigortası Genel Şartlarında Sigorta Firmasının Halef Hakkı

Sigorta firması, sigorta sahibinin ödeyeceği tazminat tutarı kapsamında sigorta sahibinin yerine geçer.

B.4= Sigorta Kapsamı Dahilinde Hasar Gören Tarafların Hak ve Alacaklarının Saklı Tutulması

Sigorta poliçesi ya da sigorta poliçesine ait yasal yükümlülüklerden ortaya çıkan tazminat zorunluluğunun feshedilmesi. Ya da meblağının azaltılmasından sonra ortaya çıkan durumlar hasar alan tarafa karşı ileri sürülemez.

Tazminat durumunu ortaya çıkaran eylem, sigorta sahibinin ya da fiillerinden dolayı sorumlu olduğu kişi veya kişilerin bilerek yaptığı bir durum sonucunda ağır kusura ortaya çıkmışsa.
Sigorta sahibi, izinsiz düzenlenen bir motorlu taşı yarışında, bu tarz motor sporları için gerekli olan sigortanın yapılması gerekliliğini biliyor ve yapılmadığının farkında olduğu durumlarda.
Sigorta kapsamında tazminat gerektiren kaza, ya da hasarlı durumlar Karayolları Trafik Kanunu gereğince, sürücülük için gereken ehliyet ve belgelere haiz olmayan kişi ya da kişiler tarafından olmuşsa.
Sigorta kapsamında tazminat gerektiren kaza, sigorta sahibinin fiillerinin neticesinden sorumluğu olduğu kişi ya da kişilerle, mevzubahis aracın herhangi bir bağ olmadan sadece kullanılması amacı ile verildiği kişilerin, alkol ve türevleri ya da uyuşturucu madde kullanımı ile birlikte aracı kullanmaları neticesinde gerçekleşecek kaza ya da sigorta kapsamına girecek olaylar, kişilerin alkol ve türevleri ya da uyuşturucu madde kullanımından kaynaklanıyorsa.
Sigorta kapsamında tazminat gerektiren olay, yolcu taşıma konusunda herhangi bir ruhsat ya da belgeye sahip olmayan araçlarda yolcu taşınması ile kanunlarca belirlenen sınırın üzerinde yolcu veya eşya, yük taşınması. Patlama, parlama, yanma riski bulunan maddelerin gerekli izne tabi olmayan araçlarda taşınması sonucu bu maddelerin herhangi bir şekilde infilakından dolayı olmuşsa.
Sigorta sahibinin sigorta kapsamındaki olayın olduğu anda, B-1 maddesi gereğince belirtilen sorumluluklarını gerektiği gibi yerine getirmemesinden kaynaklanan hasar ve maddi kaybın artması meydana gelirse.
Sigorta poliçesi dahilinde tazminat gerektiren fiil mevzubahis aracın oto hırsızlığına uğraması sonucu meydana gelmesi durumunda, sigorta sahibi ya da fiillerinden sorumluğu olduğu kişi ya da kişilerin çalınma fiilinden dolayı sorumlu oldukları belirlenirse.

C- Trafik Sigortası Genel Şartları Çeşitli Kararlar

C.1= Sigorta Değerinin Ödenmesi

Sigorta değeri; sigorta sorumluluk hesabına dahil olma katkı payı ile sigorta poliçesine, değerine ya da prim ödemesi ile alakalı hali hazırda veya sonradan eklenecek vergi ve harç toplamlarını kapsar.

C.2= Sigorta Sahibinin Poliçe İmzalandığında Beyan Sorumluluğu

Sigorta firması; mevcut sigorta esaslarını, sigorta sahibinin, kapsamın reel durumunu ibraz etmek için sözleşme ve sözleşme eklerinde beyan edilenlere istinaden kabul etmiştir.

Olayın gerçekliği dışında yapılan beyanların bilerek ibraz dilmesi durumunda tümü için.
Kasti olarak beyan edilmemesi durumunda; verilecek tazminat tutarının, verilmiş olan kısmı ile verilmesi gereken kısmı arasındaki bedel kadarlık oranı haricindeki bedel sigorta sahibine verilir.

C.3= Sigorta Sahibinin Sigortalılık Zamanı İçerisinde İhbar Sorumluluğu ve Bu Sorumluluğun Sonuçları

Sigorta sahibi; poliçe imzalandıktan sonra, risk faktörlerini arttıracak ölçüde ortaya çıkacak farklılıkları öğrendiği andan itibaren 8 iş günü içerisinde firmaya ibraz etmekle sorumludur.

C.4= Sigorta Sahibinin Değişmesi Durumu

Sigorta sözleşmeleri; sigorta kapsamına giren aracın sahibi ile yapılır. Sigorta sahibi ile yapılacak olan sözleşme şahsi olarak kendisi ile yapılacağından, yeni aracı ile ilgili belgeleri sigorta firmasına bildirmelidir. Eski araç ve yeni araç arasında marka model farklılıkları olduğunda C-3 Maddesi işlemde baz alınır.

C.5= Beyan ve Bildirimler

Sigortalı; yapması gereken beyan ve bildirimleri, sigorta firması merkez ya da acentesine noter onayı ve aracılığı ile ya da postane taahhütü ile ibraz etmelidir.

C.6= Gerekli Bilgilerin Saklanması ya da Karartılması

Sigorta firması adına çalışan ya da yetki verdiği kişi veya kişiler; sigorta sahibine ait bilgi ve belgeleri herhangi bir nedenden dolayı sigorta firmasına iletmedikleri takdirde ortaya çıkacak durumlardan sorumlu tutulurlar.

C.7= Yetkili Adli Merci

Trafik kazaları sonrasında ortaya çıkacak adli davalar; sigorta firmasının merkez birimi, şube veya acente adreslerinin bulunduğu bölgelerdeki adliyelerde görülmektedir. Ayrıca trafik kazasının olduğu bölge mahkemesinde de görülebilmektedir.

C.8= Trafik Kazalarında Zaman Aşımı

Trafik kazalarında oluşan hasarların ödenmesi talepleri; zarar gören tarafın, gerekli hasarı karşılaması gereken tarafı öğrendikten sonraki 2 yıl sonunda, kaza zamanından itibaren 10 yıl süre sonunda zaman aşımına uğramaktadır.